MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN ÖNEMİ

Nedir Bu Montrö?

Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası geçerli bir sözleşmedir.

Barışa Hizmet Eden Türkiye

II. Dünya Savaşı’nda olduğu gibi kendisini ilgilendirmeyen bir savaşın dışında kalması açısından önemlidir. Türkiye bu antlaşma ile gerek Karadeniz’in gerekse boğazların güvenliğini teminat altına alarak barışa hizmet etmektedir.

Osmanlı Devletide, I. Dünya Savaşı’ndan mağlup çıkması sonucunda Sevr Paylaşımıyla boğazların yönetimini İngiltere- Fransa ve Japonya’nın olduğu bir komisyona bırakmıştı. Bu komisyon boğazların güvenliğini sağlayacaktı. Türk ulusunun Kurtuluş Savaşı’nı kazanmasıyla Çanakkale ve İstanbul boğazlarının kontrolünü 1923’te BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ ile Milletler Cemiyeti’ne bağlı T.C başkanlığındaki Uluslararası Boğazlar Komisyonuna devredilmiştir.

Türk Boğazları’nın Statüsünü Değiştiren Konferans

Barış zamanında sınırsız askeri ve ticari gemi geçişlerine izin verilmiştir. Sadece savaş zamanlarında kısıtlama hakkı Türkiye’ye tanınmıştır.22 Haziran 1936’da İngiltere ve Balkan Antantı ülkelerinin desteğiyle İsviçre’nin Montrö kentinde Türk boğazlarının statüsünü değiştirecek konferans toplanmıştır. 20 Temmuz 1936’da ise Montrö imzalanmıştır.

Savaşmadan Kazanılan Zafer

Türkiye tarafsız olduğu takdirde boğazlar savaşan tarafların gemilerine kapatılacak savaşta ise gemilerin geçişi Türkiye’nin inisiyatifine bırakılacaktır. Sözleşme yirmi yıl sürelidir. Taraflar sözleşmenin feshini talep etmezlerse sözleşme taraflardan birinin fesih talebinden sonraki iki yıla kadar geçerli olacaktır. Günümüze kadar taraflardan hiçbirinin fesih talebi olmaması nedeniyle sözleşme hala yürürlüktedir.

Başarılı Politikanın Sonucu

Montrö Boğazlar Sözleşmesi Türkiye’nin iki savaş arası dönemde izlediği politikanın başarılı bir sonucudur. Türkiye’nin boğazları kontrol altına alması stratejik değerini arttırmakla beraber bu başarıyı hiç savaşmadan elde etmiştir.